Okres pretermitalny

Charakteryzuje się zaawansowaną chorobą, w której chory znajduje się w dobrym stanie ogólnym, nie ma jednak możliwości dalszego leczenia, na przykład przez zastosowanie środków hamujących rozwój nowotworu;

Faza terminalna

Jest to czas choroby, w którym można zauważyć nieodwracalne pogorszenie ogólnego stanu chorego z nasileniem dolegliwości fizycznych, połączonych z ograniczeniem sprawności ruchowej;

czas ten trwa 4-6 tygodni.

Sprawdź również: Aktywność fizyczna seniorów

Czas umierania

Obejmuje kilka ostatnich dni i godzin życia chorego.  Najczęściej występuje w nim osłabienie fizyczne i zmiany psychiczne oraz niechęć przyjmowania pokarmów. W podejściu do osób ciężko chorych i umierających istotne jest rozpoznanie tzw. punktu bez powrotu. Punkt ten jest początkiem umierania – momentem, od którego przesadne stosowanie leczenia (tzw. terapii uporczywej) jest nieetyczne i nie prowadzi do wyleczenia. Co ciekawe, takie działania mogą wiązać się z bezpośrednim zwiększeniem cierpienia chorego – a pośrednio, również jego bliskich, rodziny i opiekunów.

Etapy agonii

• Życie zredukowane – osłabienie fizjologicznych czynności podstawowych układów życie minimalne  – dalsze zmniejszanie przejawów życia 
• śmierć pozorna – okres życia minimalnego stwarzającego pozory śmierci 
• śmierć kliniczna – ustanie czynności podstawowych układów
• życie pośrednie – śmierć osobnicza i śmierć biologiczna (reakcje interletalne)

 Symptomy agonii

Na zbliżanie się do ostatniej fazy choroby nowotworowej i bliskiego odejścia mogą wskazywać następujące objawy śmierci: nagłe pogorszenie się stanu zdrowia; znaczne osłabienie, wyczerpanie organizmu; chory nie opuszcza łóżka, nie ma na to już siły, spędza w nim większość dnia; chory wymaga pomocy przy wszystkich czynnościach codziennych, takich jak pielęgnacja, załatwianie potrzeb fizjologicznych, picie, czy jedzenie; wyniszczenie organizmu – wydaje się, że chorego jest „coraz mniej”, spadek masy ciała; senność, zaburzenia świadomości, brak zainteresowania otoczeniem; zmniejszone przyjmowanie płynów i pokarmów; trudności w przyjmowaniu leków; ból totalny, wszechogarniający, który wiąże się nie tylko z bólem fizycznym, ale i z cierpieniem dotykającym człowieka ze wszystkimi jego sferami osobowości: z bólem psychologicznym (osamotnienie związane ze zrywanymi więzami ludzkimi) z bólem socjalnym (poczucie bezwartościowości); z bólem duchowym (chory mówi o utracie sensu życia). Towarzyszą mu: bezradność, brak nadziei, utrata znaczenia i sensu życia, trwanie bez końca (myślenie: „niech to się wreszcie skończy”).

Sprawdź także: Ciągłe zmęczenie u seniora - jak sobie z nim radzić?