Domy seniora - domy opieki, dom spokojnej starości

Niedożywienie u osób starszych - przyczyny i leczenie

Osoby starsze bardzo często narażone są na niedożywienie, zwłaszcza jeżeli zmagają się z chorobami przewlekłymi. Pojawia się wtedy zaburzenie apetytu oraz problemy z gryzieniem. To wszystko prowadzi do tego, że organizmowi zaczyna brakować odpowiednich składników odżywczych. Jak zatem zapobiegać niedożywieniu seniorów?

Co prowadzi do niedożywienia?

Niedożywieniu sprzyja niewłaściwie zbilansowana dieta, głodzenie się, zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze, nadmierne straty takich substancji w wyniku biegunek, zespołu złego wchłaniania, czy niewydolności nerek. Do niedożywienia prowadzą również przewlekłe choroby układu pokarmowego, nerek, wątroby, serca i płuc, nowotwory, a także różnego rodzaju uzależnienia od leków, alkoholu, czy narkotyków.

Komu grozi niedożywienie?

Do grupy największego ryzyka niedożywienia należą pacjenci z nowotworami złośliwymi (aż 85 proc.), pacjenci z chorobami jelit (80 proc.), osoby starsze (50 proc.) oraz pacjenci z chorobami układu oddechowego (45 proc.).

Skutki niedożywienia

Problemu niedożywienia nie należy lekceważyć u żadnej grupy ryzyka, gdyż konsekwencje mogą być bardzo poważne. W wyniku niedostatecznego poziomu cennych składników odżywczych, może pojawić się niedokrwistość, zaburzenie gospodarki wodno-elektrolitowej, spadek stężenia białek w surowicy krwi, spadek syntezy białka, czy osłabienie perystaltyki jelit. Ponadto, u osób niedożywionych mogą wystąpić zaburzenia wchłaniania, osteoporoza oraz częste zakażenia i zaburzenia w gojeniu się ran.

Zobacz także: Jak zapobiegać osteoporozie

Przyczyny problemów z żywieniem u seniorów

Osoby starsze z jednej strony jedzą nieregularnie, a ich posiłki nie dostarczają im odpowiedniej ilości witamin, z drugiej zaś strony seniorzy to często pacjenci, którzy są leczeni z powodu chorób przewlekłych lub nowotworowych, a poza tym - to także chorzy, którzy znacznie częściej poddawani są zabiegom medycznym. To wszystko sprawia, że pojawia się u nich ryzyko niedożywienia. Nie należy jednak zapominać, że wraz z wiekiem maleje zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze, a na niektóre wzrasta, dlatego dieta osoby starszej powinna to uwzględniać.

Jak stworzyć dietę dla seniora?

Podstawowym źródłem energii w diecie dla seniora są węglowodany. Najlepiej, aby pokrywały one 50-60 proc. dziennego zapotrzebowania energetycznego. Główną rolę w diecie osób starszych powinny odgrywać jednak węglowodany złożone, które dają energię i na dłużej pozostawiają uczucie sytości. Zaliczamy do nich: pieczywo pełoziarniste, pieczywo chrupkie, ciemny makaron, ryż brązowy, kasza gryczana, jaglana i jęczmienna, otręby, płatki owsiane, świeże warzywa i owoce, orzechy oraz kiełki.

Drugim, bardzo ważnym składnikiem w diecie seniorów jest tłuszcz, który powiniem pokrywać z kolei do 30 proc. zapotrzebowania na energię. Zdrowy tłuszcz znajdziemy w rybach morskich takich jak łosoś, sardynki, śledź, tuńczyk, w chudym mięsie drobiowym, indyczym, cielęcym, czy wołowym, w tłuszczach roślinnych typu olej rzepakowy, lniany oraz oliwa z oliwek, a także w orzechach włoskich, brazylijskich, arachidowych, nerkowca, czy w migdałach.

W żywieniu seniorów nie może także zabraknąć białka, będącego ważnym składnikiem budulcowym. W normach żywienia zaleca się dzienne spożycie na poziomie 45-81 g dla mężczyzn i poziomie 45-81 g dla kobiet. Zapotrzebowanie na białko znacznie zwiększy się u pacjentów onkologicznych.

Jakie witaminy dla seniora?

Monotonna dieta sprawia, że w organizmie seniora szybko zaczyna brakować witamin i składników mineralnych. U osób z niedożywieniem często obserwuje się niedobór witaminy D, witaminy B6 - biorącej udział w przemianach białek i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, witaminy B2, która zapobiega uszkodzeniom rogówki oka, biegunkom, pleśniawkom oraz stanom zapalnym jamy ustnej, witaminy B12, a także kwasu foliowego.

Jej deficyt może spowodować nie tylko osteoporozę, ale także przyczynić się do powstania chorób serca, cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego, a nawet niektórych nowotworów. Przejdź do artykułu: Niedobór witaminy D u osób starszych

Warto wspomnieć, że po 50. roku życia wzrasta też zapotrzebowanie na wapń. Jego niedobór przyczynia się do powstania ubytków masy, dlatego seniorzy powinni włączyć do swojej diety mleko i przetwory mleczne. Doskonałym źródłem wapnia są również konserwy rybne i ryby wędzone - zwłaszcza te zjadane razem z ośćmi.

Żywienie medyczne, czyli czym uzupełniać posiłki osób starszych?

Kiedy nie można dostarczyć wszystkich składników odżywczych wraz z dietą, pomocne mogą okazać się specjalistyczne środki spożywcze. Niektóre mają postać granulatu, który można dodać do ulubionych potraw seniora albo przygotować z niego samodzielny koktajl.

Żywienie medyczne ma jeszcze większe znaczenie w przypadku gdy seniorzy zagrożeni niedożywieniem przygotowywani są do zabiegu lub operacji. Interwencji żywieniowej będa wymagać osoby, u których zaobserwowano znaczy spadek masy ciała - 10 proc. w ciągu 3-6 miesięcy, wskaźnik masy ciała BMI wynosi mniej niż 18,5 kg/m2, stężenie albumin w osoczu jest mniejsze niż 30 g/l (bez cech niewydolności wątroby lub nerek).

Pamiętajmy jednak o tym, aby takie wsparcie żywieniowe wdrożone było przez lekarza, który opiekuje się seniorem, ponieważ to on najlepiej dobierze rodzaj i formę żywienia medycznego.